به گفته استادیار ارتوپدی در مدرسه پزشکی ایچان نیویورک در Mount Sinai، "افرادی که به مطب من مراجعه میکنند یه دید مبهم نسبت به آرتروز به یک معنای کلی دارند. وقتی کلمه "ورم مفاصل یا آرتریت arthritis " را میشنوید، احتمالا به یاد افراد مسن با درد مفاصل میافتید. ولی آرتروز حتی افراد جوان در دهه 20 سالگی عمرشان را هم درگیر میکند.
پس بهتر است مروری سریع به این بیماری داشته باشیم:
آرتروز یک بیماری *دژنراتیو degenerative است که زمانی رخ میدهد که غضروفهای پوشاننده و محافظت کننده مفاصل از بین بروند. این مسئله به تدریج رخ داده و به مرور زمان بدتر میشود. آرتروز شایعترین فرم ورم مفاصل است و 30 میلیون بزرگسال در آمریکا به آن مبتلا هستند. این اختلال اغلب دستها، زانوها، لگن و ستون فقرات را تحت تاثیر قرار میدهد. دانستن حقایق درباره آرتروز میتواند مفاصلتان را حفظ کند، مهم نیست در چه سنی باشید.
*دژنراتیو degenerative: فاسد کننده, وابسته به انحطاط, یعنی بیماری مخربی که به مرور زمان و به دلایلی کارکرد عضو را مختل و عضو را از کار میاندازد.
چرا جوانان باید درباره پیشگیری, علائم, عوامل خطر, درمان آرتروز و کارهایی که نباید انجام دهند بدانند؟
1. علائم آرتروز تا حدودی در افراد جوان متفاوت است!
به گفته دکتر، در جوانان، آرتروز به طور معمول بر اثر بار اضافه روی مفاصل زانو، باسن و مچ ایجاد میشود زیرا این مناطق بیشتر تحت تاثیر حوادث ورزشی و فشار ناشی از چاقی قرار میگیرند. اگرچه علایم آرتروز بسته به مفصل مبتلا میتواند متفاوت باشد ولی به توصیه او باید حواستان به علایم مکانیکی آرتروز مانند درد، قفل کردن، صدا دادن به خصوص در زانو باشد. نشانه دیگر آن تداوم و بدتر شدن درد مفصل است که پس از استراحت یا استفاده از داروهای ضد التهابی بهبود پیدا نمیکند.
یکی از عواملی که شیوع کمتری داشته و در جوانان دیده میشود تغییر شکل مفصل است. به گفته او "این مساله در طول زمان رخ میدهد و تبدیل به آرتریت پیشرفتهتر میشود. ولی در بعضی افراد این بدتر شدن به شکل زانو یا پای ضرب دری knock-knees یا پاهای پرانتزی bow-legged همزمان با بدتر شدن آرتریت مشاهده میشود.
2. باید برخی از عوامل خطر زا در آرتروز را کنترل کنید
اگر سابقه آرتروز در خانواده خود دارید احتمال ابتلای شما به آن بیشتر است. به گفته او "اگر جوان هستید و به طور مداوم زانو درد دارید و پدر بزرگ و مادر بزرگتان مفاصلشان را جایگزین کرده اند _ بهتر است به یک ارتوپد مراجعه نمایید چون احتمال ابتلا به آرتریت زودرس در شما وجود دارد. "
حفظ وزن سالم یکی از بهترین راههای پیشگیری از آرتروز است. چاقی بزرگترین خطر قابل اصلاح برای این بیماری است. اضافه وزن باعث افزایش فشار بر مفاصل شده و سبب میشود که غضروفها سریعتر از حالت عادی تحلیل بروند. زانوها و مچ پا به خصوص مستعد ابتلا به آرتروز در اثر چاقی هستند زیرا باید وزن بدن را تحمل نمایند. آرتروز زانو معمولا در افراد جوانتر هم دیده میشود حتی در دهه 30 و اواخر دهه 20 سالگی. مچ پا حساسیت زیادی به وزن دارد زیرا مفصلی بسیار کوچک است که باید تمام وزن بدن را تحمل کند.
آخرین عامل خط برای آرتروز زودرس، خستگی است:
فعالیت و ورزش. بر اساس مقاله ای که در سال 2014 در مجله پزشکی بالینی منتشر شد: آرتروز و اختلالات اسکلتی نشان میدهد که ورزشکاران نسبت به افراد معمولی به طور متوسط بیشتر مستعد ابتلا به صدمات مفصلی هستند در نتیجه بیشتر در معرض خطر آرتریت قرار میگیرند. ورزشکاران خیلی بیشتر از مفاصل خود استفاده میکنند و احتمال پارگی غضروف در آنها بیشتر است.
3. آرتروز مفصل ران Hip osteoarthritis معمولا زودتر رخ میدهد
برخی از افراد با *دیسپلازی مفصل ران متولد میشوند، با یک شکل غیر طبیعی مفصل ران که آنها را در معرض خطر ابتلا به آرتروز مفصل ران قرار میدهد. به گفته دکتر از آن جایی که استخوان ران آنقدر که باید عمق ندارد، حرکت با آن مثل رانندگی با ماشینی است که لاستیکش خارج از محور باشد و سبب میشود که پوشش غضروفی آن سریعتر از بین برود. افراد مبتلا به آرتروز مفصل ران ممکن است شروع بروز علایم را در اواخر دهه 20 یا اوایل دهه 30 عمرشان تجربه کنند.
*دیـسپـلازی مفصـل ران (Hip dysplasia): در کودکان، دیسپلازی مفصل ران معمولاً دیسپلازی تکاملی مفصل هیپ (Developmental Dysplasia of the Hip:DDH) نامیده میشود. دیسپلازی مفصل ران به این معنی است که این مفصل شکل نادرستی دارد یا حفرهی ران در جایگاه صحیح خود قرار ندارد تا سراستخوان ران را پوشانده و حمایتنماید و موجب فرسودگی و صدمهی بیشتر در تمامی نقاط مفصل ران میشود.
4. برای درمان آرتروز گزینه های زیادی پیش رو دارید
هیچ درمانی برای آرتروز وجود ندارد، اما راههای اثبات شده زیادی برای مدیریت درد وجود دارد. به گفته دکتر "قطعا در ابتلا میخواهید روشهای محافظه کارانه و متداول را امتحان کنید که شامل کاهش وزن، درمانهای فیزیکی، طب سوزنی یا نسخههای ضد التهابی میشود. اگر این روشها کمکی نکرد میتوانید از درمانهای ذیل استفاده کنید:
- تزریق کورتیزون cortisone استفاده کنید ولی بیماران جوان باید با احتیاط در مورد استفاده از این روش عمل کنند چون در طول زمان ممکن است باعث تجمع رسوب در مفصل و ایجاد سایش در غضروف باقی مانده شود. برای بیماران جوان تزریق زیاد کورتیزون ایده آل نیست ولی برای استفاده هر از گاهی خوب است.
- برای آرتروز پیشرفته، بیماران ممکن است بخواهند با پزشک خود مشورت کرده و در مورد تعویض مفصلشان تصمیم گیری کنند. این کار ممکن است باعث بهبود زندگی به خصوص در مبتلایان به آرتروز مفصل ران شود. "برای بسیاری از جراحان آستانه تعویض مفصل ران از نظر سنی بسیار پایینتر از تعویض مفصل زانو است. تعویض مفصل ران یک امر کاملا طبیعی است. "
پزشکان در مورد برخی درمانها هشدار میدهند:
با این حال هر درمانی که در موردش شنیدهاید ارزش انجام دادنش را ندارد. دکتر در مورد برخی درمانها هشدار میدهد مثل:
- تزریق ژل: به گفته او کارساز نیست
- پلاسمای غنی از پلاکت: توسط بیمه پوشش داده نمیشود و در بسیاری از موارد شواهدی برای کارکرد درست آن وجود ندارد.
- او اضافه میکند که درمان جدید دیگری با عنوان تزریق سلولها بنیادی هم در حال انجام است که هنوز شواهد و مدارک کافی برای اثبات تاثیر آن وجود ندارد.
5. برای پیشگیری و مقابله با آرتروز این گونه ورزش کنید
به بدنتان گوش دهید. تمرینات با فشردگی بالا مثل *پلایومتریک plyometrics و دویدن ممکن است باعث التهاب مفاصل و شدیدتر شدن علایم آن شوند. به خصوص برای آرتروز زانو باید از خم شدن با وزنه در ورزشهای قدرتی اجتناب کنید (مثل اسکوات squat، لانژ lunge و پرس پا leg pressess) این ورزشها فشار زیادی به جلوی زانو وارد میکنند.
البته به این معنی نیست که باید ورزش را کلا کنار بگذارید. "ورزش برای حفظ بهبود ورم مفاصل بسیار مهم است، چرا که باعث تقویت عضلات اطراف مفصل مبتلا شده، دامنه حرکت را گسترش داده و به کنترل وزن کمک میکند. منظور ما فقط ورزش با شدت بالا برای افراد مبتلا به آرتریت است. با این وجود هنوز هم میتوانید ضربان قلب خود را بالا برده و متابولیسمتان را افزایش دهید البته با ورزشهای ملایمتر مانند شنا، دوچرخه سواری، تمرینات TRX به معنی تمرینات مقاومتی کل بدن و تمرینات دایرهای circuit training.
*پلایومتریک Plyometrics: نوعی از تمرینهای ورزشی بر پایه حرکات سرعتی، قدرتی و بهبود عملکرد سامانه عصبی_عضلانی است.
خواص فوقالعاده زنجبیل برای سلامتی (که مطمئنا نمیدانید)
منبع: سیمرغ